บทประพันธ์โดย สถาพรทีม บทโทรทัศน์โดย ฐนธัช กองทอง
กำกับการแสดงโดย สถาพร นาควิไลโรจน์
พีเรียดอิงประวัติศาสตร์เรื่องแรกของช่องไทยพีบีเอส
“คุณขำ” กับ “คุณสุด” เป็นหม่อมห้ามใน “กรมพระราชวังบวรฯ” ทั้งสองคนมีความรู้สึกเกินเพื่อนให้แก่กัน แต่ไม่กล้าเปิดเผยให้อีกฝ่ายรู้ ทำได้แค่ดูแลกันอยู่ห่าง ๆ จนกระทั่งเมื่อกรมราชวังบวรฯ สิ้น คุณสุดก็ถูกทาบหาม
ให้เข้าไปรับราชการในพระตำหนักใหญ่ของ “พระงค์เจ้าวิลาส” พระเชษฐภคินีของ “พระองค์เจ้าสังข์” เหลือก็แต่คุณชำที่ยังหลักลอย จนสุดท้ายต้องกลับไปอยู่บ้านเกิดที่อัมพวา กับ “นายคร้าม” ผู้เป็นพ่อ
วันหนึ่งคุณขำเจอ “ปาน” ซึ่งเป็นเด็กหญิงทำพร้า จึงรับอุปการะเป็นลูก และชวนมาเปิดร้านขายขนมในตลาดประทังชีวิต แต่คุณขำกับปานถูกแม่ค้าในตลาดกลั่นแกล้งให้อยู่ไม่ใด้ เพราะทั้งคู่เป็นพวกหน้าใหม่ แต่ยังโชคดีได้ “เจ้าคุณเจนอภิบาล” ช่วยเหลือไว้ ท่านเจ้าคุณจนตกหลุมรักคุณขำตั้งแต่แรกพง จนถึงขั้นพ้อถึง เจ้าคุณบอกกับ “ประจง” ข้าราชการในกรมพระตำรวงหลวงคนสนิหว่ารักคุณช ถึงขั้นอยากร่วมหอลงโรงด้วย ประจงมั่นใจแล้วว่า เจ้าคุณไม่ได้มีรสนิยมรักเพศเดียวกันเหมือนตน เขาจึงพยายามหักห้ามใจ ต่อมาไม่นานนัก ประจงก็ได้พบกับ “ขวัญ” ชายหนุ่มหนักสวย ซึ่งเป็นนางเอกในคณะละดรนอกที่พระองค์เจ้าวิลาสทรงอุปกัมภ์อยู่
ขวัญรู้สึกปลาบปลื้มในตัวประจงมาก แต่ “ดรูทองคำ” ผู้เป็นพ่อสั่งห้ามไม่ให้ขวัญคบกับประจงอย่างเด็ดขาด
ฝ่ายคุณสุด เมื่อได้เข้ามาอยู่ในตำหนักใหญ่ก็ต้องผ่านบททดสอบมากมายจาก “คุณสุวรรณ” กระทั่งความสามารกด้านกวีโดนใจพระองค์เจ้าวิลาส คุณสุดเอ่ยปากขอให้พระองค์เจ้าวิลาสรับคุณขำเข้ามาอยู่ด้วยอีกคน
แต่พระองค์เจ้าวิลาสให้เงื่อนไขว่า คุณขำจะต้องมีความสามารถพิเศษเหมือนคนอื่น ๆ ในตำหนักใหญ่นี้ “แม่อึ่ง” แอบรัก “แม่ปริก” บ่าวในเรือนครัว แต่แม่ปริกไม่ยอมเล่นด้วย เพราะรักอยู่กับ “มั่น” ข้าราชการในกรมพระตำรวจหลวง มั่นเป็นตำรวจในสังกัด “พระสุริยภักดี” และเป็นลูกน้องของประจง และยังมี “หม่อมแก้ว” หม่อมห้ามคนใหม่ของพระองค์เจ้าสังข์ ก็เข้ามาสร้างความวุ่นวายกายในตำหนักอย่างไม่กลัวเกรงหนัาอินทร์หนัาพรหม และไม่ถูกชะตากับคุณสุด เพราะหม่อมแก้วเกลียดขังพวก “เล่นเพื่อน” จนได้ชื่อว่าเป็นไม้เมื่อไม้เมากันกับคุณสุด สร้างความเดือดเนื้อร้อนใจให้แก่พระองค์เจ้าสังข์แทบไม่วันแต่ละวัน แม้จะห้ามปรามตักเดือนแค่ไหน หม่อมแก้วก็ไม่เคยฟัง แกมยังหนักข้อขึ้นเรื่อย ๆ
วันหนึ่งคุณสุดดั้นด้นมาหาคุณขำที่อัมพวาด้วยความคิดถึง และได้พบกับเจ้าคุณเจนอภิบาลที่ตามเทียวไส้เทียวชื่อคุณขำ คุณสุดเข้าใจว่าคุณขำคงอยากกลับไปมีชีวิตแนบเดิมมากกว่า (แต่งงานมีสามี) คุณสุดทอดใจจึงกลับตำหนัก ปานแนะนำให้คุณชำทำตามหัวใจตัวเอง คุณชำจึงตัดสินใจกลับไปเข้าเฝ้าพระองค์เจ้าวิลาส คุณยำเข้าครัวไปทำแกง เมื่อพระองค์เจ้าวิลาสได้ชิมก็พอใจในรสชาติ พรองค์เจ้าวิลาสถามปานว่าทำจะไรโด้ ปานตจบอย่างมั่นใจ ว่าเธออยากเป็นหมอ บรรดาข้าราชบริพารทุกคน ต่างก็พากันหัวเราะขบชัน แต่พระองค์เจ้าวิลาสกลับประทับใจในความชื่อตรง ของสองแม่ลูก จึงให้คุณขำกับปานขนของเข้ามาตำหนักใหญ่ได้เลย คุณขำกับคุณสุดจึงได้กลับมาอยู่ด้วยกันอีกครั้ง เมื่อปานข้ามาอยู่ในตำหนักใหญ่ เรียนอ่าน เขียน ปานจึงใช้เวลาระหว่างวันแอบไปเรียนวิชาแพทย์ที่จรีกที่วัด แล้วเอาวิชาที่ได้รู้มาช่วยเหลือแม่ 1 ป้า ๆ ในตำหนัก จนกระทั่งวันหนึ่งปานได้พบเด็กผู้หญิงจีน ซึ่งเป็นใช้ “ซ่วลิ้ง” ปานได้เข้าไปรักษาจาการบาดเจ็มพ่อสาวใบ๊ซึ่งเป็นพวก “จีนคิ้วเหี่ย” ปานจึงต้องมีชีวิตสองด้าน
ด้านหนึ่งเป็นขาววัง ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นหมอรักษาพวกตั้วเหี่ย ต่อมาคุณสุดมีโอกาสได้เจอกับเจ้าคุณเจนอีกครั้ง เจ้าคุณเจนเข้ามาขอคำปรึกษาว่าอยากจะรับคุณขำไปเป็นกรรยา คุณสุดรู้สึกเจ็บปวด แต่ก็ยอมเป็นแม่สื่อให้ เพราะเห็นว่าเจ้าคุณเจนเป็นคนดี แต่ความเจ็บปวดทำให้เธอต้องตีตัวออกห่างคุณขำมากขึ้นเรื่อย 1 ความสัมพันธ์ของทั้งคู่เริ่มอึมครีมหนักขึ้น จนถึงจุดที่ต้องเผชิญหน้ากันในที่สุด พระองค์เจ้าวิลาสจึงสั่งลงโทบทั้งสอง คุณสุวรรณนึกสนุกขึ้นมา จึงแต่งกลอน “หม่อมเป็ดสวรรค์” กวายพระองค์เจ้าวิลาสขึ้น บทสรุปความรักของแต่ละคนจะเป็นอย่างไร ? โปรดติดตาม…
